Sizde Sedef Olduğunu mu Düşünüyorsunuz?

Endişelenmeyin, yalnız değilsiniz. Sedef hastalığı dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 2’sini etkileyen yaygın ve rahatsızlık verici bir cilt hastalığıdır. Ellerinde hesap makinesi olmayanlar için söyleyelim: 125 milyon kişi.^1,2 Bununla birlikte bazıları yaygın ve iyi huylu, bazıları ise nadir ve daha ciddi olan ve sedefle benzer belirtiler gösteren başka hastalıklar da vardır. Bunlara sedefi taklit eden hastalıklar adını veriyoruz.

İlk doğru adım

Cildinizde kızarıklık, kaşıntı, ciddi döküntü (ürtiker) gibi bir şey fark ettiniz. İnternete koşup forumları ve konuyla ilgili yazılmış yorumları taramak cazip görünse de (hepimiz bu yollardan geçtik) ilk adımınız hastalığınıza doğru tanı konması için bir doktora görünmek olmalıdır. Doktorunuza yaşadığınız her şeyi ama her şeyi mutlaka anlattığınızdan emin olun. Belirtileri çok benzer bir hastalık için bile olsa, yanlış tedaviye başlamak ciddi sorunlara yol açabilir, durumunuz daha iyiye gitmezse yaşayacağınız hayal kırıklığından bahsetmiyoruz bile. Dolayısıyla, altın kural şudur: her zaman ilk önce doktorunuza danışın. Ne de olsa onlar bu konunun uzmanı.

Ancak siz henüz araştırma modundayken ve doktor randevunuz için beklerken, sizi oyuna getirmeye çalışacak birkaç sinsi hastalıkla ilgili detayları buradan öğrenebilirsiniz. Bunlar sedefe pek çok yönden benzese de, aralarındaki bazı farkları vurgulamak önemlidir.

Egzama: Egzama veya atopik dermatit uzun süreli bir cilt hastalığıdır. “Atopik” alerjik durumlara yatkınlık, “dermatit” ise derinin kabarması anlamına gelir. Sedef hastalığı gibi, egzamanın da kesin nedeni bilinmemektedir ve tıpkı sedef gibi egzama da temas yoluyla başkalarına bulaşmaz. Atopik dermatit en sık bebeklerde ve çocuklarda görülür fakat herkeste ortaya çıkabilir. Şehirlerde ve kuru iklimlerde yaşayan kişiler bu hastalığa daha yatkın olabilir.³ Doktorlar sizde sedef hastalığı mı yoksa egzama mı olduğunu belirlemek için genellikle biyopsi yaparlar. Aklınızdan şu soru geçiyor olabilir: “Peki ben aradaki farkı nasıl anlayacağım”? Şöyle ki, mikroskop altında sedefli cilt egzamalı cilde göre daha kalın ve daha fazla iltihaplanmış görünür. ⁴

Seboreik dermatit: Küçük bebeklerde bu duruma sıklıkla “konak” adı verilir ancak yetişkinlerde daha uzun süreli bir sorun haline gelebilir ve kişinin yaşamı boyunca alevlenip sönümlenerek devam eder. Cilt kırmızımsı bir renk alarak şiş ve yağlı bir görünüm kazanır. Soğuk ve kuru hava gibi faktörlerin yanı sıra stres de alevlenmeleri tetikleyebilir.⁵

Kepek: Kepek, saç derisinde kaşıntı ve kişinin saçında ve omuzlarında beyaz, yağlı görünümlü ölü deri pullarının varlığıyla tespit edilen yaygın bir kronik cilt rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık nadiren ciddi bir hal alır ve genellikle doktora gitmeye gerek yoktur. Fakat kepek kötüleşirse veya uzun bir süre devam ederse kepekle savaşmak için reçeteyle satılan bir şampuan gerekebilir. Bununla birlikte, kepeğin sedef hastalığı gibi ciddi bir durum olmadığından emin olmak için önce doktorunuza danışmanız gerektiğini tekrar hatırlatmış olalım .⁶  

Uyuz: Uyuz Sarcoptes scabiei adlı akardan kaynaklanır ve aynı kabuklanmış, pullanmış plaklar nedeniyle sedef hastalığıyla karıştırılabilir. Ancak sedeften farklı olarak bu durum bulaşıcıdır ve doğrudan temasla bir başkasına geçebilir.⁷  Yukarıdaki belirtileri yaşıyorsanız mutlaka bir doktora başvurunuz.

Pityriasis rubra pilaris: PRP olarak bilinen bu nadir cilt hastalığına başlangıçta sıklıkla hatalı olarak sedef hastalığı tanısı konur fakat tedaviye çok daha fazla dirençlidir. Bilinen hiçbir nedeni ve çaresi olmayan kronik bir hastalıktır ve genellikle kırmızı, kabuklanmış lekeler şeklinde kendini gösterir. Bu lekeler tüm vücudu kaplayabilir ancak bazen dirsek ve diz bölgeleriyle sınırlı kalır. 40 yaşın üzerindeki yetişkinlerde daha yaygın olmasına karşın çocuklarda da görülebilir.⁸

Bu hastalıklar yaşamı tehdit etmese de, kendilerine özgü bir şekilde rahatsızlığa yol açarlar. Öte yandan, çok daha ciddi bir hastalık da bazen sedef hastalığına benzer belirtilerle ortaya çıkabilir. Örneğin, kutanöz T-hücreli lenfoma veya mikozis fungoides sedef hastalığını veya yukarıda sayılan durumlardan herhangi birini taklit edebilir.⁹

Doğru tanı konması önemlidir çünkü bu hastalıklar benzer belirtilere sahip olsa da, uygun olmayan tedaviler bazen sorunları daha da kötü hale getirebilir. Örneğin sedef tedavisi kabuklanmış uyuzu olan bir hastayı kötüleştirebilir. ¹⁰

Sedef, ağrılı olabilmesine karşın, kontrol edilebilir bir hastalıktır. Sedefi taklit eden hastalıklardan ya da deyim yerindeyse “arkadaşlarından” bazılarını artık bildiğinize göre, doktor muayenehanesine gittiğinizde kendinizi daha da hazırlıklı hissedebilirsiniz. İster biyopsiler, ister testler, isterse de diğer yöntemlerle olsun, doğru tanı almak birlikte yaşadığınız hastalığı daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.