Cildiniz Stresten Olumsuz mu Etkileniyor? Şimdi Rahatlama Zamanı

Bir süredir sedef veya ürtiker  gibi bir cilt hastalığınız varsa, o zaman muhtemelen alevlenmelerinizi tetikleyen bazı faktörler olduğunu yaşayarak öğrenmişsinizdir. Savurganlık yapıp aldığınız pahalı şampuan saç derinizi o kadar kaşındırdı ki, saçlarınızı kazıtmak istediniz. Ya da üzerinizde muhteşem duran yünlü bir kazak giydiniz ama hemen cildinizde lekelerin belirmesine neden oldu.

O şampuanı kullanmayı bırakıp kazağı değiştirebilirsiniz; ancak çok az kişinin uzak durabildiği bir tetikleyici vardır: Stres. Hoşlanalım ya da hoşlanmayalım, stres günlük yaşamın bir gerçeğidir ve maalesef cildimiz üzerinde çok büyük bir etkisi olabilir.

Stresin dermatit veya egzema¹, akne², sedef hastalığı³ ve ürtiker gibi birçok cilt hastalığında tetikleyici bir faktör olduğu gösterilmiştir.⁴ Örneğin, bir çalışmada, sedef hastalarının yaklaşık %40’ı stresin hastalıklarını alevlendirdiğini söylerken,⁵ başka bir çalışmada pek çok kişi stresin enfeksiyon, travma, ilaçlar, beslenme ve hava durumundan daha etkili bir tetikleyici olduğunu bildirmiştir.⁶

Benzer şekilde, ürtikerli kişilerle yürütülen bir çalışma bu hastalardan önemli bir kısmının belirtilerden önce stresli olaylar yaşadığını belirlemiştir.⁴ Bazı insanların cilt hastalığı ilk defa yaşamlarının çok stresli bir döneminde ortaya çıkar, başkaları ise zor bir dönemden geçerken belirtilerinin kötüleştiğini fark ederler. Peki bunu önlemenin bir yolu var mı?

Stresle birlikte kaşıntı neden artar?

Sorun şu ki, stres sadece zihnimizde olan bir şey değildir, vücutta son derece gerçek fiziksel değişiklikleri tetikler. Psikonöroimmünoloji (ve bunu 3 kat daha hızlı bir şekilde söylemek imkansızdır… deneyin) sayesinde –zihin, sinir sistemi ve bağışıklık sistemi arasındaki baglantıyı inceleyen bilim dalı– bilim insanları bunun tam olarak neden olduğunu biraz daha iyi anlamaya başlıyorlar.

Stres altındayken, beyin böbreküstü bezlerini kortizol ve adrenalin adlı stres hormonlarını üretmesi için uyarır. Kısa süreli olarak, bu hormonlar vücudu belirli bir tehdide cevap vermek üzere hazırlar.⁷  Kılıç dişli kaplanlardan kaçmamız gereken tarih öncesi zamanlarda bu tepki yararlıydı. Fakat artık böyle bir durum olmadığından, işyerinde büyük bir sunum yapmak (bazılarımız için bu kılıç dişli bir kaplan ile aynı derecede korkutucudur) gibi endişe verici bir durumdan “kaçmak” istediğinizde vücudumuz bu reaksiyon sistemini devreye sokar. 

Araştırmalar konu sedef gibi cilt hastalıkları olduğunda, esas sorunun kortizol olabileceğini öne sürmektedir. Kortizol bağışıklık sistemi yanıtını azaltmaya yardımcı olur.^8,9 Bununla birlikte, cilt rahatsızlığı olan kişilerde stres reaksiyonunun biraz farklı olduğu anlaşılmaktadır. Bazı çalışmalar stresli durumlarda, sedef hastalığı olan kişilerin kanlarındaki kortizol düzeylerinin sedef hastalığı olmayan kişilerden daha düşük¹⁰ ve adrenalin düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermiştir¹¹ Kortizol yokluğunda, bağışıklık sistemi aşırı hızlanır ve deri hücrelerinin daha hızlı çogalmalarıni uyarabilen, sitokinler adı verilen inflamatuar (iltihaba yol açan) bileşiklerin salınımını tetikler.^12,13 Hücreler ardı ardına üretilir ve daha siz ne olduğunu anlayamadan deli gibi kaşınan sinir bozucu, pullanmış bir lezyona sahip olursunuz.

Ürtikerde ise duygusal stres, belirtileri daha kötü hale getirebilir.¹⁴

Bedeninizi, ruhunuzu ve cildinizi sakinleştirin

Artık neyin neden olduğunu bildiğinize göre, şimdi bu konuda neler yapabileceğinize geçebiliriz:

Bol bol güzellik uykusuna yatın: Ürtiker ile uykusuzluk arasında bir bağlantı olduğu zaten bilinmektedir.⁴ Dolayısıyla eğer stres yüzünden gece boyu uyanık kalıyorsanız, çifte sorununuz var demektir. Uykusuzluğunuzun kaynağını yok etmeye çalışın. İster iş yükünüzü hafifletmek üzere gözden geçirin, ister diğer sorumluluklarınızın sayısını azaltın ya da sevdiğiniz dizinin tüm bölümlerini bir gecede izleme teklifine hayır deyin, en az 8 saat gözlerinizi kapalı tutup uyumayı hedefleyin. Eski uyku hesabına birkaç saat koyma zamanı geldi! Aynı zamanda “uyku hijyeni”nin önemini de dikkate almalısınız: gevşemeye olanak tanımak ve daha hızlı uykuya dalmak için bilgisayarlarınızı ve telefonunuzu gece yatmadan önce kapatmaya çalışın.

İçinizi dökün: İnternette destek gruplarını araştırın, yakın arkadaşlarınızla konuşun veya bir danışmanın yardımını talep edin. Endişelerinizi detaylı bir şekilde ifade etmeniz kendinizi daha huzurlu hissetmenize yardımcı olabilir ve bu, cildinizin durumuna yansıyacaktır. British Journal of Dermatology dergisinde yayınlanan bir inceleme, alışkanlık değiştirme gibi girişimlerin cilt hastalıklarının tedavisinde özellikle faydalı olduğunu saptamıştır.¹⁵ Dermatoloğunuz ile yerel sedef veya ürtiker destek grupları ve kişilerin stresle basa çıkmalarına yardımcı olmak üzere eğitim almış diğer sağlık profesyonelleri hakkında mutlaka konuşun.

Stresi tetikleyen alışkanlıklarınızdan kurtulun: Bazen yaşamımızdaki stresle başa çıkma şeklimiz ironik olarak daha fazla strese neden olur. Örneğin, abur cubur gıdaları fazlasıyla tüketmek, içki içmek¹⁷ ve sigara kullanmak¹⁷ cilt hastalıklarını kötüleştirebilir. Sevdiklerinizle zaman geçirmek veya semtinizde mutluluk verici bir gezinti yapmak gibi stres atmanın daha sağlıklı yöntemlerini bulmaya çalışın.

Simdi stresin cildiniz için ne kadar kötü olduğunu biliyorsunuz ve umuyoruz ki bundan sonra onunla daha iyi başa çıkabileceksiniz. Evet, birinin size gevşemenizi ve strese girmeyi bırakmanızı söylemesi sinir bozucudur, ama size bir şey söyleyelim mi? Bir bildikleri olabilir çünkü sonunda siz ne kadar mutluysanız, cildiniz de o kadar mutlu olacaktır.